آخرین مقالات

کارآفرینی ارزان قیمت. مصاحبه نویل راجو با برنامه TED

کارآفرینی ارزان قیمت. مصاحبه نویل راجو با برنامه TED

نویل راجو مربی خلاقیت و نوآوری و استاد مدعو مدرسه کسب و کار کمبریج در برنامه TED در مورد نوآوری با هزینه اندک در کشورهای در حال توسعه و اهمیت آن در کشورهای توسعه‌یافته صحبت می‌کند که در ادامه مصاحبه خواندنی این فعال حوزه کارآفرینی آمده است.

اگر شما هم همانند من در یک کشور در حال توسعه مانند هند بدنیا آمده و بزرگ شده بودید، خیلی سریع یاد می‌گرفتید که چطور از منابع محدود بیشترین و بهترین استفاده را ببرید و روش‌های خلاقانه‌ای را برای استفاده مجدد از چیزهایی که دارید ابداع می‌کردید.

"منسوخ پراجاپاتی" را که در کشور هند به سفالگری مشغول است در نظر بگیرید. او یخچالی را درست کرده که کاملا از جنس خاک رس می‌باشد، این یخچال هیچگونه برقی مصرف نمی‌کند. او می‌تواند میوه و سبزیجات را برای روزهای متمادی توسط این یخچال تازه نگه دارد. این یخچال در نوع خود یک اختراع به تمام معنا و بسیار جالب است. اگر در کشور افریقا باطری گوشی تلفن همراه شما تمام شد هرگز نگرانی به خود راه ندهید. یک گروه از کارآفرینان بسیار کاردان وجود دارند که طرحی را برای شارژ موبایل شما با استفاده از دوچرخه پیاده‌سازی کرده‌اند. زمانیکه‌ شما در آفریقای جنوبی هستید به شهر لیما در کشور پرو سفر کنید، مکانی با میزان رطوبت بسیار بالا. اگرچه میزان بارش سالیانه آن تنها دو و نیم سانتی‌متر در سال می‌باشد، یک دانشکده مهندسی در لیما، بیلبوردی همانند بیلبوردهای تبلیغاتی بسیار بزرگ طراحی و ساخته است که رطوبت هوا را جذب کرده و آن را تبدیل به آب خالص می‌کند. توسط این طرح آن‌ها بیش از نود لیتر آب آشامیدنی در هر روز تولید می‌کنند. مردم کشور پرو مردمی بسیار شگفت‌انگیز هستند، آن‌ها واقعا از هوای مرطوب آب استخراج می‌کنند. در هفت سال گذشته من صدها کارآفرین را از نزدیک دیده و در مورد آن‌ها تحقیق کرده‌ام. این کارآفرینان از کشورهای مختلفی مانند هند، چین، آفریقا و آمریکای جنوبی بوده‌اند، فعالیت‌های تمامی این افراد من را شگفت‌زده کرده است. بیشتر این افراد حتی به مدرسه هم نرفته‌اند، آن‌ها چیزهایی را اختراع کرده‌اند که در آزمایشگاه‌های بزرگ تحقیق و توسعه ساخته نشده است، خیابان آزمایشگاه آن‌ها بوده است. سوال اینجاست که چرا آن‌ها این کار را انجام داده‌اند؟ زیرا آن‌ها منابع زیادی که بتوانند از آن بهره ببرند در اختیار ندارند. امکاناتی مانند سرمایه و یا انرژی. آن‌ها حتی از خدمات اولیه مانند بهداشت و آموزش نیز بهره‌مند نیستند. این منابع در سرزمین‌های آن‌ها موارد بسیار کمیابی می‌باشند. زمانیکه منابع بیرونی بسیار محدود می‌شود شما برای حل مشکلات خود به سراغ فراوان‌ترین منابع موجود می‌روید و آن منابع نبوغ و هوش بشر است. 

استفاده از هوش انسانی برای پیدا کردن راه‌های خلاقانه بمنظور حل مشکلات با منابع محدود امری بسیار جالب است. در کشور هند ما به این کار جووگاد می‌گوییم. جووگاد یک واژه هندی می‌باشد که به معنی یک تغییر اصلاح یافته و راهکاری هوشمندانه است که در شرایط بسیار سخت شکل می‌گیرد. راهکارهای معرفی شده توسط جووگاد روش‌های بسیار پیچیده و یا جامعی نیستند، اما بهره‌وری و ارزش‌ آفرینی بسیار بالا با هزینه‌های بسیار پایین را فراهم می‌آورند. به نظر من کارآفرینانی که از روش جووگاد برای حل مشکلات موجود استفاده می‌کنند، مانند کیمیاگران هستند. آ‌ن‌ها بطور معجزه‌آسایی می‌توانند محدودیت‌ها و کمبود‌ها را به فرصت‌ها و موفقیت‌ تبدیل کنند. آن‌ها کسانی هستند که چیزهای کم ارزش را به کالاهای با ارزش تبدیل می‌کنند، به عبارت بهتر آ‌ن‌ها اساتید انجام کارهای بزرگ با حداقل‌ها می‌باشند که این کار اساس و پایه نوآوری در محدودیت و کمبود می‌باشد. نوآوری صرفه‌جویانه در واقع توانایی خلق ارزش‌های اقتصادی و اجتماعی با استفاده از کمترین منابع می‌باشد. نوآوری خلاقانه در واقع صرفا بحث اختراع نیست، بلکه در رابطه با بهتر کردن شرایط موجود است. حال من می‌خواهم به شما نشان دهم که در بازارهای در حال ظهور کارآفرینان و شرکت‌ها می‌توانند از روش‌های نوآورانه صرفه‌جویانه در مقیاس بزرگ بهره ببرند تا بتوانند به بخش عظیمی از مردم خدمات پزشکی و منابع انرژی ارایه دهند. این افراد درآمد بسیار پایینی دارند اما آرزوهای بزرگی را در سر می‌پرورانند. اجازه دهید برای مثال اول به کشور چین اشاره کنم. در این کشور یکی از بزرگترین‌ شرکت‌های ارائه دهنده خدمات فناوری به نام نئوسافت، راهکارهایی برای ارائه خدمات پزشکی از راه دور را برای کمک به پزشکان بمنظور خدمت‌رسانی هر چه بهتر و بیشتر به افراد سالمند در روستاهای دور افتاده چین توسعه داده و ایجاد کرده است. این شرکت با هدف درمان افراد سالمند و فقیر در روستاهای بسیار دورافتاده در چین اقدام به چنین کاری کرده است. این کار با استفاده از دستگاه‌های پزشکی و به ساده‌ترین شیوه انجام می‌گیرد. ابزارهای مورد استفاده در این خدمت‌رسانی بگونه‌ای طراحی شده است که افراد و کارمندان بخش پزشکی مانند پرستاران با حداقل صلاحیت و بدون نیاز به آموزش‌های سخت می‌توانند از آن در کلنیک‌های روستایی استفاده کنند. کشور چین به شدت به چنین راهکارهای پزشکی مقتصدانه نیازمند است، زیرا پیش‌بینی شده که این کشور تا سال 2050 حدود نیم میلیارد شهروند بیمار خواهد داشت. مثال دیگری از کشور کنیا را برای شما بین می‌کنم که در آن نیمی از جمعیت از روش پرداخت ام‌پسا برای انجام امور مالی خود استفاده می‌کنند. این روشی بسیار مناسب برای کشورهای آفریقای جنوبی می‌باشد زیرا بیش از هشتاد درصد از مردم آفریقایی حساب بانکی ندارند. اما آنچه که در مورد ام‌پسا جالب توجه می‌باشد این است که این فناوری در حال حاضر به منبعی برای مدل‌های کسب و کار تحول‌آفرین در زمینه‌هایی مانند انرژی تبدیل شده است. برای مثال سیستم سلول‌های خورشیدی خانگی ام‌کوپا را که واقعا در درون یک جعبه ارائه می‌گردند در نظر بگیرید. این جعبه شامل یک پنل خورشیدی سقفی، سه عدد چراغ ال ای دی، یک رادیوی خورشیدی و یک شارژر موبایل است. تمام موارد موجود در این جعبه با قیمتی معادل دویست دلار عرضه می‌گردد که قیمت آن برای اغلب مردم کنیا بسیار گران می‌باشد. در این لحظه است که تلفن همراه می‌تواند راه حل‌های ارزانتری را ارائه دهد. امروز شما می‌توانید این محصول را تنها با پرداخت اولیه سی و پنج دلار تهیه کنید و بقیه هزینه را با پرداخت مبلغ روزانه بسیار ناچیز چهل و پنج سنت با استفاده از تلفن همراه خود انجام دهید. زمانیکه شما سیصد و شصت و پنج روز مبالغ بسیار کمی را پرداخت کردید، سیستم باز شده و شما می‌توانید آن محصول را داشته باشید و از الکتریسیته رایگان و پاک بهره‌مند شوید. این یک راه‌ حل بسیار مناسب برای کشور کنیا می‌باشد، جاییکه هفتاد درصد از مردم در مکان‌هایی بدون امکانات شهری زندگی می‌کنند. این مثال نشان می‌دهد که آنچه در مورد نوآوری صرفه‌جویانه اهمیت دارد این است که شما از آنچه که فراوانی و گسترش بسیاری دارد، مانند تلفن همراه، کمک گرفته‌اید تا مسئله و مشکلی مانند انرژی را که فاکتور بسیار کمیابی است حل و فصل کنید. کشورهای در حال توسعه می‌توانند با استفاده از نوآوری‌های صرفه‌جویانه عقب افتادگی خود را از کشورهای توسعه یافته جبران کرده و حتی گاهی اوقات در برخی موارد از آنها پیشی بگیرند. 

کشور چین بجای ساخت و تجهیز بیمارستان‌های بسیار گران قیمت، از پزشکی از راه دور استفاده می‌کند تا بتواند با هزینه بسیار کم و مقرون به صرفه میلیون‌ها بیمار را درمان کند. کشور آفریقا بجای ساخت بانک و ایجاد شبکه‌های برق‌رسانی، سیستمی را ایجاد کرده که مردم بتوانند پرداخت‌ها را بطور مستقیم از طریق تلفن همراه خود انجام دهند که این امر موجب گسترش انرژی پاک نیز می‌گردد. نوآوری‌های صرفه جویانه نقطه مقابل نوآوری‌ها در کشورهای توسعه یافته می‌باشد. من در منطقه سیلیکون ولی (منطقه‌ای در کالیفرنیا که مرکز فعالیت شرکت‌های بسیار موفق و بزرگ می‌باشد) زندگی می‌کنم جاییکه ما در حال بدست آوردن فن‌آوری‌های بزرگ آینده می‌باشیم. به آیفون پنج، شش، هفت و بعد از آن به مدل آیفون هشت فکر کنید. شرکت‌های غربی میلیاردها دلار برای فرایند تحقیق و توسعه سرمایه‌گذاری می‌کنند و هزاران هزار تن از منابع طبیعی را برای ساخت و تولید محصولات پیچیده‌تر مورد استفاده قرار می‌دهند. آن‌ها این کار را برای ایجاد محصولاتی متفاوت با سایر شرکت‌ها انجام می‌دهند تا بتوانند با آن‌ها رقابت کنند. در مقابل آن‌ها برای ارائه محصولات با امکانات بیشتر و کیفیت بهتر از مشتریان خود پول بیشتری دریافت می‌کنند. بنابراین مدل‌های کسب و کار در غرب بر اساس ایده دستیابی به بیشتر برای دستیابی به بیشتر از آن استوار می‌باشد. اما متاسفانه این ایده دستیابی به بیشتر برای بیشتر از آن، به سه دلیل در جایی متوقف خواهد شد. اول اینکه، بخش بزرگی از مصرف‌کنندگان در غرب به دلیل کاهش قدرت خریدشان دیگر توانایی خرید اقلام و محصولات گران قیمت را ندارند. دوم اینکه، منابع آبی، نفتی ما با گذشت زمان رو به اتمام می‌رود. در کالیفرنیا، جایی که من زندگی می‌کنم کمبود آب یک مشکل بزرگ به حساب می‌آید. دلیل سوم که از همه مهم‌تر می‌باشد، از نابرابری در میزان درآمدها مابین افراد ثروتمند و افراد از طبقه متوسط جامعه در غرب نشات می‌گیرد. یک عدم ارتباط مابین محصولات موجود و خدماتی که ارائه می‌گردد با نیازهای اساسی مصرف‌کنندگان ایجاد شده است. آیا می‌دانید که امروزه بیش از هفتاد میلیون آمریکایی بدلیل فقر و عدم توان مالی امکان استفاده از خدمات معمولی بانکی را ندارند، زیرا خدمات موجود ارائه شده توسط بانک‌ها برای نیازهای اساسی این افراد تهیه و طراحی نشده است. بنابراین بحران اقتصادی طولانی مدت در غرب باعث شده است تا مردم فکر کنند که در حال از دست دادن استانداردهای زندگی خود بوده در حال رویارویی با محرومیت می‌باشند. به اعتقاد من تنها راهی که ما بوسیله آن می‌توانیم پیشرفت و ترقی غرب را داشته باشیم این است که یاد بگیریم از کمترین منابع بیشترین استفاده و بهره را ببریم. خبر خوب این است که این روند و این طرز فکر در حال انجام و آغاز است.

برخی از شرکت‌های غربی نوآوری‌های کم هزینه و مقرون به صرفه را قبول کرده‌اند و در حال ایجاد تغییراتی هستند که محصولات تولیدی با آن فناوری‌ها را برای مشتریان غربی آماده و قابل استفاده کنند. یک مثال از این نوع را برای شما بیان می‌کنم. یک اعتلاف خطرپذیر مابین بانک گرامین محمد یونس و کارخانه چند ملیتی دنون برای تولید ماست با کیفیت در بنگلادش شروع بکار کرد. وسعت این کارخانه تنها به اندازه ده درصد از اندازه کنونی کارخانه دنون می‌باشد و هزینه ساخت و راه‌اندازی آن بسیار کمتر است. می‌توان این نمونه را کارخانه‌ای کم هزینه نامید. این کارخانه برخلاف کارخانه‌های غربی دیگر که تا حد زیادی به ماشین‌ها و ابزار متکی هستند نمی‌باشد و بیشتر تمرکز آن روی نیروی کار انسانی است تا برای جوامع محلی شغل ایجاد شود. شرکت دنون از این ایده الهام گرفته تا ضرورت اقتصادی را با پایداری اجتماعی ادغام کرده و آن‌ها را در کنار هم داشته باشد. آن‌ها می‌خواهند تا این روش و ایده را در مکان‌های مختلفی از جهان پیاده‌سازی کرده و به ثبت برسانند. اگر شما این مثال را در ذهن داشته باشید شاید به نظرتان برسد که نوآوری‌های ایجاد شده با هزینه پایین از یک فناوری سطح پایین و ابتدایی بهره گرفته‌اند که در واقع اینطور نیست. نوآوری کم هزینه در خصوص ایجاد فناوری‌های بسیار پیشرفته نیز گام‌هایی برداشته است تا محصولات بسیار گران‌ قیمت را به محصولاتی قابل دسترس برای تمامی مردم تبدیل کند. مثالی را در این زمینه برای شما بیان می‌کنم. در کشور چین مهندسان بخش تحقیق و توسعه شرکت خدمات درمانی زیمنس، دستگاه سی تی اسکن جدیدی را طراحی کرده‌اند که کاربری بسیار ساده‌ای دارد و برای راه‌اندازی و استفاده آن، در مقایسه با نمونه‌ای مشابه، کارمندان، پرستاران و تکنسین‌های متخصص بسیار کمتری مورد نیاز است. این دستگاه قابلیت اسکن بیماران بیشتری را در روز دارد. با این وجود مصرف انرژی آن نسبت به نمونه‌های مشابه کمتر بوده که برای کاربری در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی بسیار مناسب است. از طرفی این دستگاه برای بیماران نیز مناسب است، زیرا هزینه درمان آن‌ها را تا سی درصد و میزان تشعشعات دریافتی بدن بیمار را تا شصت درصد کاهش می‌دهد. این دستگاه در ابتدا برای کاربرد در بازار چین طراحی و ساخته شده بود، ولی در حال حاضر در حال گسترش در بازارهای آمریکا و اروپا می‌باشد. این دستگاه در جاییکه بیمارستان‌ها ملزم به ارائه خدمات با بهترین کیفیت با کمترین هزینه هستند بسیار کاربردی و مناسب است. اما انقلاب نوآوری‌های کم هزینه در غرب توسط کارآفرینان خلاق و نوآور رهبری می‌شود که اتفاقا راه حل‌های بسیار شگفت‌انگیزی را ارائه می‌دهند. این راه‌حل‌ها پاسخ‌گوی نیازهای اولیه و اساسی مردم در آمریکا و اروپا است. من برای شما سه مثال از آغاز این فرایند را بیان می‌کنم که شخص من را بسیار تحت تاثیر قرار داده است. یکی از آن‌ها توسط همسایه من در سیلیکون‌ولی اتفاق افتاد که نام آن جی توایو بود. آن‌ها حسگرهای بی‌سیم را که شبیه به خط‌کش‌های پلاستیکی طراحی شده بود در اختیار کشاورزان قرار دادند تا آن‌ها را در نقاط مختلف مزرعه قرار دهند. این ابزارها اطلاعات جزئی مانند شرایط خاک را جمع‌آوری می‌کردند. این اطلاعات دینامیک به کشاورزان اجازه می‌دهد تا مصرف آب در مزرعه خود را بهینه کرده و به طبع آن کیفیت محصولات خود را بالا ببرند. این فناوری راه حل بسیار مناسبی برای استفاده در کالیفرنیا، که با کمبود منابع آبی و مشکل کمبود آب مواجه است، می‌باشد. مزیت اصلی این طرح تامین هزینه را‌ه‌اندازی آن در عرض یک سال است. 

مثال دوم که دوباره از سیلیکون‌ولی است مربوط به شرکت استارتآپی بی‌باند است. این شرکت امکان دسترسی به اینترنت را حتی در مناطقی که امکان دسترسی به اینترنت تری جی و فور جی و وای فای وجود ندارد فراهم می‌کند. آن‌ها چطور این کار را انجام می‌دهند؟ آن‌ها از فناوری اولیه‌ای به نام اس ام اس (پیام کوتاه) استفاده می‌کنند، این فناوری بسیار ساده و ابتدایی  و یکی از در دسترس‌ترین امکانات موجود در سرتاسر جهان است. در جهان امروز سه میلیارد نفر وجود دارند که گوشی تلفن همراه آن‌ها به اینترنت دسترسی ندارد. این راه حل می تواند آن‌ها را با هزینه بسیار کمی به اینترنت متصل کند. در کشور فرانسه یک شرکت استارت‌آپی با نام کامپت نیکل وجود دارد که فرایند بانکداری را متحول کرده است. این فناوری به هزاران هزار فردی که وارد مغازه‌های پاپ اند مام (مغازه و یا تجارت‌هایی که کاملا مستقل هستند اما از نظر وسعت کار بسیار محدود می‌باشند) می‌شوند، امکان فعال‌سازی سرویس را در کمتر از پنج دقیقه می‌دهد و ارائه دهنده دو محصول می‌باشد. یک شماره حساب بانکی بین‌المللی و یک کارت دبیت بین‌المللی که هزینه نگهداری آن‌ها در سال تنها بیست یورو است. این بدان معنی می‌باشد که شما می‌توانید تمام تراکنش‌های بانکی خود مانند ارسال و یا دریافت پول، پرداخت با دبیت کارت را بدون هیچ‌گونه هزینه اضافی براحتی انجام دهید. من این روش را بانکداری کم هزینه بدون نیاز به بانک می‌نامم. نکته جالب توجه این است که هفتاد و پنج درصد از مشتریانی که از این سرویس استفاده می‌کنند فرانسویانی از رده متوسط جامعه هستند که توان پرداخت هزینه‌های سنگین بانکداری را ندارند. 

من در مورد خلاقیت و نوآوری کم‌هزینه‌ای برای شما صحبت کردم که روند آن از جنوب شروع شد و حالا در شمال مورد تایید قرار گرفته و بکار گرفته می‌شود. در نهایت ما علاقمندیم تا شاهد این باشیم که کشورهای توسعه یافته و کشورهای در حال توسعه همگام با هم راهکارهایی را برای خلق روش‌های کم هزینه در پیش بگیرند که در نهایت به نفع بشریت باشد. خبر خوب این است که این روند در شرف رخ دادن است. در این خصوص نگاهی به نایروبی می‌اندازیم. نایروبی همواره با مشکل ترافیک بسیار سنگین دست و چنجه نرم کرده است. زمانی که من برای اولین بار آن‌ها را دیدم بسیار تعجب کردم، زیرا برای رانندگی باید واقعا از میان گاوها مسیر حرکت خود را پیدا کنید. برای بهتر کردن شرایط، مهندسان آزمایشگاه شرکت آی بی ام در کنیا راهکار جدیدی را به نام مگافیت آزمایش کردند که در ابتدا توسط مهندسان ژاپنی طراحی شده بود. بر خلاف غرب، مگافیت بر اساس حسگر‌‌های جاده‌ای استوار نبود زیرا نصب آن‌ها در نایروبی بسیار گران بود. بجای آن، آن‌ها با پردازش تصاویر جمع‌آوری شده توسط دوربین‌های معدود کوچک با کیفیت پایین که در خیابان‌های نایروبی نصب شده‌ بودند و با استفاده از نرم‌افزارهای آنالیز ترافیک، نقاط پر ترافیک را پیش‌بینی کرده و نتایج این تحلیل را توسط پیام کوتاه به رانندگان ارسال می‌کنند. رانندگان می‌توانند از مسیرهای جایگزین پیشنهادی تردد کرده و با ترافیک کمتری روبرو شوند. مسلما مگافیت همانند ماشین‌های بدون سرنشین جذاب نمی‌باشد. اما در جابجایی از یک نقطه به نقطه دیگر در نایروبی این نوید را به شما می‌دهد که حداقل بیست درصد زودتر می‌رسید. در اوایل امسال مرکز سلامت دانشگاه کالیفرنیا مرکز جهانی نوآوری خود را افتتاح کرد که به دنبال شناسایی راهکارهای کم هزینه برای ارائه خدمات سلامت در تمام دنیا است که حداقل بیست درصد ارزان‌تر از روش‌های موجود در آمریکا می‌باشد. این خدمات با وجود ارزان‌تر بودن بسیار موثر‌اند. علاوه بر این مزایا، این طرح سعی دارد تا تمام نوآوران را از کشورهای شمالی و جنوبی در کنار هم جمع ‌کند تا سیستم درمانی مقرون به صرفه‌ای را برای تمام بشریت فراهم آورد. من هزاران مورد از نمونه‌های نوآوری‌های صرفه‌جویانه را در سرتاسر جهان در ذهن دارم. اما سوالی باقی می‌ماند که شما چگونه از این نوآوری‌های صرفه‌جویانه استفاده می‌کنید و آن‌ها را بکار می‌گیرید؟ سه اصل اساسی از نوآوری‌های صرفه جویانه که در سراسر جهان صدق می‌کند و شایان ذکر می‌باشد را با شما مطرح کنم تا شما نیز بتوانید با بهره‌گیری از کمترین منابع بیشترین بهره‌وری را داشته باشید.

اصل اول این است که طراحی‌های خود را ساده‌تر انجام دهید، سعی نکنید تا مشتریان خود را با طرح‌های پیچیده تحت تاثیر قرار دهید. طراحی‌های خود را تا اندازه‌ای ساده کنید که بطور گسترده‌ای قابل استفاده باشند. مانند نمونه‌ای که در سی تی اسکن ساخت کشور چین دیدیم. اصل دوم این است که دوباره چرخ را اختراع نکنید. تلاش کنید تا از منابع موجود و دارایی‌هایی که در دسترس شما است بطور گسترده‌ای استفاده کنید. مانند تلفن همراه که در تولید انرژی پاک از آن استفاده شده است و یا فروشگا‌ه‌های "مام اند پاپ" برای ارائه خدمات بانکی. اصل سوم این است که بطور افقی فکر کنید و همینطور نیز عمل کنید. بیشتر شرکت‌ها و کارخانه‌ها تمایل دارند تا در مقیاس عمودی عمل کنند و با تمرکز در کارخانه‌ها و کارگاه‌ها کار کنند. اما اگر شما تمایل دارید تا سریع‌الاانتقال باشید و با گروه‌های متنوعی از مشتریان معامله کنید باید از مقیاس افقی یک زنجیره تامین و توزیع بهره ببرید و از این طریق با تولیدات کوچک‌تر و واحدهای توزیع محدودتر ارتباط برقرار کنید. این پیشگامی در زمینه نوآوری صرفه‌جویانه در کشورهای جنوبی (در حال توسعه) امری بسیار ضروری است و کشورهای شمالی (توسعه یافته) بدلیل محدودیت در منابع در حال یادگیری این شیوه می‌باشند تا بتوانند از کمترین منابع بیشترین بهره‌وری را داشته باشند. به عنوان یک انسان که در هند متولد شده، ملیتی فرانسوی دارد و در ایالات متحده زندگی می‌کند، آرزو دارم تا بتوانیم بر شکاف تصنعی موجود مابین کشورهای شمالی و جنوبی غلبه کنیم و بتوانیم نبوغ جمعی را در سرتاسر جهان مهار کرده و تحت کنترل خود درآوریم تا بدین طریق دوباره بتوانیم روش‌های نوآوری صرفه‌جویانه را خلق کنیم. این روش‌ها می‌توانند کیفیت زندگی مردم را در سراسر جهان بهبود بخشند و این درحالی است که سیاره باارزش خود را نیز محافظت می‌کنیم. 

1 پاسخ بهکارآفرینی ارزان قیمت. مصاحبه نویل راجو با برنامه TED

نظر خود را ارسال نمایید

پست الکترونیکی شما انتشار پیدا نمی کند.