گزارش‌های منتشر شده حکایت از آن دارد که بازار جهانی نانومواد کربنی در سال ۲۰۲۱ میلادی در حدود ۲.۹ میلیارد دلار بوده است. قسمت جذاب‌تر ماجرا برای شرکت‌ها و استارت‌آپ‌های فعال در حوزه نانومواد کربنی اینجا است که ارزش این بازار با نرخ رشد سالیانه ۲۷.۷ درصدی، در سال ۲۰۳۱ میلادی به بیش از ۳۱.۶ میلیارد دلار خواهد رسید.

با وجود ارزش بالای بازار نانومواد کربنی در طی سال‌های اخیر، اما باید به این نکته نیز اشاره کرد که اپیدمی کووید-19 بر این بازار نیز آثار سوء زیادی داشته است. در واقع، تعطیلی موقت یا کاهش ظرفیت‌های تولید در صنایع مختلفی مانند خودروسازی، هوافضا و برق و الکترونیک که مصرف‌کنندگان عمده این مواد می‌باشند، کاهش حجم بازار آن‌ها را نیز به دنبال داشت. با این وجود، با شروع بازگشت ظرفیت‌های تولیدی این صنایع به حالت قبل از اپیدمی، پیش‌بینی آینده درخشانی نیز برای نانومواد کربنی شده است.

نانومواد کربنی، خواص الکتریکی، شیمیایی، حرارتی و مکانیکی بسیار خوبی داشته و در ذخیره‌سازی و تبدیل انرژی، مواد کامپوزیتی، حسگرها، دستگاه‌های انتشار میدانی، دارورسانی و قطعات الکترونیکی مورد استفاده قرار می‌گیرند. فولرن‌ها، نانولوله‌های کربنی (CNTs)، گرافن و مشتقات آن، اکسید گرافن، نانوالماس‌ها و نقاط کوانتومی کربنی، نمونه‌هایی از نانومواد کربنی هستند. این مواد، به دلیل ابعاد ساختاری منحصربه‌فرد و بهبود قابلیت‌های مکانیکی، الکتریکی، حرارتی، نوری و شیمیایی، مورد توجه طیف وسیعی از کاربردهای صنعتی قرار گرفته‌اند و همین مسئله، نرخ رشد قابل توجه بازار آن‌ها را به دنبال داشته است.

نانومواد کربنی، به دلیل کیفیت عالی مکانیکی و وزن پایین، به طور فزاینده‌ای در صنعت خودرو برای توسعه و تولید نماهای داخلی و خارجی مورد استفاده قرار می‌گیرند. علاوه بر این، آن‌ها به طور گسترده‌ای در خودروها برای کاهش وزن موتور آلومینیومی و بهبود چسبندگی و همچنین در باتری‌های لیتیوم یونی برای به حداقل رساندن زمان شارژ، افزایش استحکام و کاهش وزن استفاده می‌شوند. نانومواد کربنی همچنین در کاربردهای هوافضا، مانند پوشش‌ها، کابین خلبان، تجهیزات خدمه، آینه‌های بادوام فضایی، نازل‌ها، محفظه‌های تجهیزات، فضای داخلی هواپیما و بسترهای آرایه خورشیدی استفاده می‌شوند. مجموع این عوامل، بازار جهانی نانومواد کربنی را هدایت می‌کند. با این حال، نگرانی‌های فزاینده‌ای هم در مورد اثرات زیست‌محیطی آن‌ها وجود داشته و همین مسئله، منجر به شکل‌گیری قوانین سخت‌گیرانه‌تر برای تولیدکنندگان نانومواد کربنی شده است. پیامدهای مضر این مواد بر سلامت انسان، شامل افزایش خطر فشار خون، حملات قلبی و آسیب‌های کلیوی است. این مواد، ماهیتاً فیبری بوده و در صورت استنشاق می‌توانند باعث پیشامدهای سلامتی شوند.

بررسی مناطق جغرافیایی حکایت از آن دارد که آسیا و اقیانوسیه در سال 2021 میلادی، 37.9 درصد از سهم بازار را در اختیار خود داشته‌اند و پیش‌بینی می‌شود که در طی سال‌های 2022 تا 2031، به دلیل افزایش تقاضا در صنعت خودرو و الکترونیک، با نرخ رشد مرکب سالیانه 29.1 درصدی گسترده‌تر شوند. پیش‌بینی‌ها حکایت از آن دارد که صنایع خودروسازی ژاپن و کره جنوبی شاهد افزایش تقاضا برای وسایط نقلیه باشند و به همین دلیل، انتظار می‌رود که تقاضا برای نانومواد کربنی نیز در این دو کشور افزایش محسوسی داشته باشد. لازم به ذکر است که ژاپن و کره جنوبی در سال 2021 میلادی، به ترتیب سهم‌های 7.7 و 5.1 درصدی از این بازار را داشته و نرخ رشد سالیانه 25.7 و 27.8 درصدی برای آن‌ها پیش‌بینی شده است.

بازار جهانی نانومواد کربنی، علاوه بر منطقه جغرافیایی، بر اساس شکل و نوع ماده نیز قابل تقسیم می‌باشد. بسته به شکل، بازار به گرافن، نانو الیاف‌های کربنی، فولرن و غیره طبقه‌بندی می‌شود. در این میان، فولرن بیشترین سهم بازار را به خود اختصاص داده و گرافن به عنوان سریع‌ترین بخش در حال رشد پیش‌بینی می‌شود. فولرن به دلیل کاربرد گسترده در محصولات الکترونیکی، بیشترین سهم یعنی چیزی بالغ بر 93.2 درصد بازار را به خود اختصاص داده است. با این وجود، افزایش تقاضا برای گرافن و معرفی کاربردهای جدید برای آن، به ویژه در صنعت خودرو و انرژی، این ماده را در صدر نرخ رشدها قرار داده و پیش‌بینی نرخ رشد بازار سالیانه 31 درصدی برای آن شده است.

مرجع: «Allied Market Research»